Trong không khí rộn ràng sắc xuân, thì mọi người, mọi nhà cũng chuẩn bị mua sắm mọi thứ, để vui Tết cổ truyền của dân tộc. Trong tháng cận tết, các loại hàng hóa, thực phẩm, đặc biệt là hạt dưa, bánh, mứt, kẹo,.... với đủ chủng loại, đủ màu sắc, đủ giá cả tràn ngập trên thị trường phục vụ cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, những thực phẩm này cũng tiềm ẩn những nguy cơ gây ảnh hưởng đến sức khỏe, vì vậy người tiêu dùng hãy cẩn thận trong việc lựa chọn và mua sắm để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình trong những ngày vui tết.
Đối với một số loại hạt
Hạt dưa là thực phẩm không thể thiếu được trong ngày tết, được bày bán rất nhiều trên thị trường. Để có màu sắc đẹp và thu hút người mua, hạt dưa thường được nhuộm màu. Nếu hạt dưa được nhuộm bằng phẩm màu thực phẩm, thuộc danh mục cho phép sử dụng trong thực phẩm, với liều lượng cho phép, thì không gây hại đến sức khỏe. Tuy nhiên, nếu hạt dưa sử dụng phẩm màu công nghiệp không được phép sử dụng trong thực phẩm để nhuộm màu, thì rất độc hại cho người sử dụng.
Dùng phẩm màu công nghiệp, hạt dưa thường được nhuộm bằng Rhodamine B (dùng để nhuộm vải, chiếu,... cấm sử dụng trong thực phẩm), thì hạt dưa có màu sẩm hoặc đỏ hơi tím trông rất đẹp và có độ bền màu cao. Tuy nhiên, khi con người sử dụng lâu dài sẽ gây suy gan, suy thận và cả bệnh ung thư, tùy theo lượng độc tố có thể gây ngộ độc mãn tính hay cấp tính.
Người tiêu dùng bằng mắt thường khó phân biệt hạt dưa nhuộm màu có nhuộm màu công nghiệp hay không. Tuy nhiên, theo kinh nghiệm có thể nhận biết những loại hạt dưa sử dụng chất Rhodamine B để nhuộm thường có màu đỏ sẩm sặc sở, bóng, đẹp, nhìn như màu sơn. Còn hạt dưa dùng phẩm màu thực phẩm thường có màu sắc tự nhiên, màu nhạt, hạt không đều màu.
Vì vậy, khi lựa chọn hạt dưa, người tiêu dùng có thể chọn hạt dưa có màu sắc thật, tự nhiên, không ham hạt có màu sắc hấp dẫn, lấp lánh, tránh mua hàng trôi nổi, không bao bì, không nhãn mác,.... Ngoài ra, hạt dưa là loại hạt có nhiều tinh dầu, nếu bảo quản kém, nấm mốc dễ dàng phát triển, sẽ gây hại đến sức khỏe của người sử dụng.
Còn còn một số loại hạt như: hướng dương, hạt bí, hạt đậu,... khi chọn mua nên chọn hạt chắc, có mùi, vị tự nhiên của hạt, không chọn loại màu đẹp mắt. Cần thử hương vị của hạt có mùi mốc hay không, bằng cách lấy hạt nhai thử rồi thở qua mũi để biết cả hương và vị có bị mốc không.
Các loại bánh, mứt, kẹo
Mặt hàng bánh, mứt, kẹo đang “nóng” dần trên thị trường phục vụ tết, với đủ màu sắc từ trắng cho đến đỏ, vàng, tím, xanh,... vô cùng bắt mắt, tuy nhiên, một số loại không có bao bì kín bảo quản, mà được chứa đựng trong các bao giấy, xô nhựa,... dễ dàng hư hỏng và ô nhiễm do tác động của gió, bụi, côn trùng,... và chúng đều thuộc hàng tự do, được sản xuất tự phát, theo thời vụ, nhỏ lẻ, hoặc hàng nhập lậu; tất cả đều không nhãn hiệu, không nhãn mác, không hạn sử dụng,... được bán theo ki-lô-gam với giá khá rẻ. Ngoài ra, một số mặt hàng chứa trong bao bì nhưng phần lớn không có nhãn mác rõ ràng, hoặc hàng nhập lậu không có nhãn mác bằng tiếng Việt kèm theo. Thông thường, đối với bánh, mứt, kẹo,... có màu sắc tươi sáng, lòe loẹt là do sử dụng hóa chất, phẩm màu công nghiệp chứa nhiều kim loại nặng nên ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người sử dụng, có thể dẫn đến nhiều chứng bệnh về ung thư, rối loạn tiêu hóa, thần kinh...
Vì vậy, để chọn mua được thực phẩm an toàn, người tiêu dùng không nên ham giá rẻ, màu sắc bắt mắt mà bỏ qua những yếu tố cần thiết đảm bảo cho một sản phẩm chất lượng, an toàn, đó là chọn mua bánh, mứt, kẹo, hạt dưa,... có bao bì bảo quản, với đầy đủ nhãn hiệu, nhãn mác, hạn sử dụng, địa chỉ rõ ràng, ... theo đúng quy định của cơ quan chức năng.
Để có được những ngày vui tết an toàn, vui vẻ cùng bạn bè và người thân, thiết nghĩ mỗi người chúng ta hãy trở thành một người tiêu dùng thông thái, biết lựa chọn thực phẩm an toàn, tẩy chay thực phẩm độc hại và quay lưng với thực phẩm không nguồn gốc, xuất xứ.
ThS. THÚY NGÂN – Chi cục ATVSTP